Nymphaea

In Januari 2023 verscheen mijn rijk geïllustreerde boek over de Nymphaea, het historische motorjacht dat in 1917 werd gebouwd voor de Rotterdamse reder Albert Goudriaan, naar een ontwerp van de beroemde scheepsarchitect H.W. de Voogt. Het kan met recht worden beschouwd als het eerste luxe ‘superjacht’ dat in Nederland werd gebouwd. Nu 107 jaar oud, is het al 45 jaar mijn varend woonschip, en verkeert het in uitstekende staat.

‘The lady gets younger while the captain grows old’: my song ‘The Iron Lady’ (cd Crosspath, 2015) tells the story of my old yacht which has changed me, as I have changed it (back to its original 1917 state). Video by Lucas van Royen.

Schitterende ontdekking, a major discovery! Bewegende beelden in kleur van de ‘Nymphaea’ op 1 juli 1922! bij een tocht van de Koninklijke Nederlandsche Motorboot Club (KNMC), met als gasten de deelnemers van het Haagse Wereldcongres. Deel van een langere film van filmpionier Willy Mullens. Op 15:30: de Nymphaea gepavoiseerd middenin beeld; op 15:40: twee matrozen hangen de stootwillen buiten; op 18:02: door de Havenbrug en op de Oude Rijn; later nog beelden op de Heimanswetering.

De salonbakdekkruiser Nymphaea werd in 1917 gebouwd op de werf Conrad te Haarlem, naar een ontwerp van H.W. de Voogt, in opdracht van A.J.M. Goudriaan (1871-1945), mede-oprichter van de Rotterdamse rederij Van Nievelt & Goudriaan (NIGOCO).

Lengte: 30 m, breedte: 5 m, tonnage: ± 70, diepgang: 1.40 m. Oorspronkelijk uitgerust met twee 6-cylinder Standard benzinemotoren van elk 100 pk, tegenwoordig twee Daf-575 turbo dieselmotoren, elk 138 pk.

Nymphaea tewaterlating
Tewaterlating, Amsterdam, 1917
Albert Goudriaan
Albert Goudriaan (1871-1945)
Nymphaea bij vertrek uit Haarlem, 1917

Tot aan de Tweede Wereldoorlog diende de Nymphaea als privéjacht voor Albert Goudriaan en zijn gezin. Het schip maakte vanuit zijn vaste ligplaats, de Veerhaven te Rotterdam, vele weekend- en vakantiereizen naar ondermeer Zeeland (Veere), de Wadden en de Oostzee. Van deze reizen hield Albert Goudriaan in bewaard gebleven logboeken nauwkeurig verslag bij. Tot de opvarenden behoorden behalve zijn gezin (vrouw, zoon en dochter) en gasten ook de vijfkoppige bemanning (kapitein, bootsman, kok en matrozen).
Inrichting: salon, eigenaarshut, machinekamer, kombuis, en een aantal gasten- en personeelsverblijven. Het schip was van vele gemakken voorzien, zoals een ligbad, koud en warm stromend water, een open haard en een wijnopslagruimte.

advertentie Nymphaea 1917
Advertentie van De Voogt in De Watersport, 1917

Ook voor meer officiële gelegenheden werd de Nymphaea regelmatig ingezet. Zo komt op 1 april 1922 koningin-moeder Emma aan boord voor een vaartocht van Vlaardingen naar Den Briel, ter gelegenheid van de viering van 350 jaar inname van Den Briel door de Watergeuzen. Het is waarschijnlijk aan deze gebeurtenis te danken dat de Nymphaea wel eens (ten onrechte) wordt aangeduid als ‘het jacht van koningin Emma’.

Koningin Emma, Den Briel 1922
Koningin Emma, Den Briel, 1922
Nymphaea, Scheveningen 1924
Voor de Scheveningse Pier, 1924

In 1941 wordt het schip gevorderd door de Duitse Kriegsmarine. In 1945 keert het in Nederland terug om verkocht te worden aan het loodswezen van Den Helder. Daar doet het onder de naam Onrust tot 1950 dienst als inspectie- en hulpvaartuig betonning. Over de periode 1950-1960 weten we alleen via geruchten: het schip zou dienst hebben gedaan als home voor een groep Zeeverkenners, het zou zijn ingericht als hoerenkast, het zou een drijvende winkel in antiek zijn geweest. Begin jaren zestig duikt het op in Amsterdam onder de naam Lord Onrust. De daaropvolgende decennia doen uiteenlopende eigenaren (een handelaar in kachels, een bouwkundige, een makelaar, een lerares) vergeefse pogingen om het steeds sterker verwaarloosde schip weer op te knappen.

Nymphaea Warmond 1924
Warmond, 1924
Nymphaea Terschelling 1928
Terschelling, 1928. In de kano: dochter Jopie Goudriaan
Nymphaea en Kruzenshtern Sail 1985
Sail Amsterdam 1985, voor de Kruzenshtern
Nymphaea deksalon
Deksalon

In 1979 ontdekt Dick Pels, de huidige eigenaar, het schip in de Amsterdamse Houthaven. Na aankoop geeft hij het zijn oude naam terug, en begint met hulp van vrienden en deskundige liefhebbers het project van de restauratie. Inmiddels is het buitenaanzicht zoveel mogelijk hersteld naar de oorspronkelijke toestand, hoewel delen van de oorspronkelijk mahoniehouten opbouw nu in staal zijn uitgevoerd. Binnen zijn de salon (betimmerd met Cubaans mahonie) en de eigenaarshut (inclusief hemelbed) nog redelijk in de oude staat bewaard gebleven. De Nymphaea ligt sinds de jaren tachtig als woonschip in de Zoutkeetsgracht (Westelijke Eilanden) te Amsterdam, en vaart van tijd tot tijd uit voor een dagtochtje of een langere vakantiereis in Nederland.

Dick Pels Nymphaea
Dick klust

Over mijn ontmoeting met Robert Jasper Grootveld op de werf Metz in Urk in 1980 schreef ik dit stuk: ‘Het magisch management van Robert Jasper Grootveld’, Management & Literatuur, 31 maart 2009.

Vlieland, met Zita, 1995

Nymphaea Veerhaven Rotterdam 1997
Veerhaven, Rotterdam, 1997
Baukje Prins Nymphaea 2001
Baukje, Amsterdam Rijnkanaal, 2001
Nymphaea Sail Amsterdam 2005
Sail Amsterdam, 2005
Nymphaea Zoutkeetsgracht 2012
In het ijs, februari 2012

*Zie ook Dick Pels, ‘De “Nymphaea”: een ijzeren dame van 100 jaar jong’, in De Periodiek (39:2), mei 2017 en het artikel in Oude Glorie. Heden en verleden (red. Jan van ‘t Spijker e.a.), Meppel 2018.

18 thoughts on “Nymphaea”

  1. Wat fantastisch om dit schip te zien in zo’n goede conditie, bijna 100 jaar oud ! Uniek.

  2. Zaterdag 13 september 2014
    Beste mensen,
    net met veel plezier de geschiedenis van Nymphaea gelezen…geweldig wat een mooi schip! Jullie liggen nu bij ons voor de deur. Als jullie er morgen nog liggen, komen we even een praatje maken… Ik heb een foto doorgestuurd naar al onze bootliefhebbende vrienden…
    Groet!
    Riet en Gerda

  3. Had deze beauty eerder gespot, maar gisteren even stilgestaan en haar verrukkelijke leest bewonderd. Wat is ze mooi en wat staan de jaren haar goed.
    Zou dolgraag eens aan boord kijken, maar ik kan me voorstellen dat dat bezwaarlijk is.

  4. Met mijn collega operators van Bediencentrale De Waard te Leiden, heb ik vandaag, woensdag 29 juli 2015 rond het middaguur, met genoegen doorgang verleend aan jullie prachtige Nympheae. Vanaf De Zijl langs onze post richting Alphen volgens de Staande Mast Route werd bij de Leiderdorpse (Stieren) Brug een opening aangevraagd voor “dat oude jacht”. Hiermee doet de (vrouwelijke) schipper het oogstrelende voorkomen van uw klassieke bakdekker te kort. Ze is indrukwekkend mooi en in ieder geval een bijzonderheid om bij stil te staan.
    Mijn collega’s hebben een paar mooie platen geschoten vanaf de post. We wensen de Nympheae nog veel mooie jaren in dienst van haar eigenaren.

  5. Zag het schip zojuist, 13:30u voorbij varen in Koudekerk aan den Rijn. Mooi schip een schip met karakter!

  6. Is het mogenlijk om van dit schip een algemeenplan en een lijnenplan te bemachtigen. Ik ben een modelbouwer en heb ook een oude stoomsleper van goedkoop gebouwd.

  7. Wát een waanzinnig práchtig en lieflijk schip. Nog geen 2 weken geleden is ze gespot door Peer Pheifer die samen met de familie de bakdekker De Swalker (1925) heeft gerenoveerd op Terschelling, op een werf in Harlingen. Toen werd ‘ie op ruime afstand gezien en aangemerkt als ons volgend renovatie project. Maar toen zag hij niet in welke goede staat het schip werkelijk is. Nu kunnen we het met eigen ogen aanschouwen op Terschelling.

  8. Woon op het Jan Mensplein, om de hoek dus. Ze was me natuurlijk meteen opgevallen toen ik ee kwam wonen, zo’n 10 jaar geleden. Dankzij een kennis die me op de website wees, weet ik nu eindelijk ook iets over de geschiedenis van deze 100jarige beauty! Succes ermee!

  9. Chapeau Dick, ik vaar 12 jaar met plezier door de grachten van Amsterdam in een Italiaanse houten speedboat uit 1960, en al die tijd wanneer ik de Nymphaea passeer vertel ik mijn gasten en mijzelf dat dit het mooiste schip van de stad is, wellicht één van de mooiste schepen ter wereld. Kortom de geschiedenis en jou rol hierin wardeer ik enorm, mijn complimenten!

    Met vriendelijke groeten,

    Ian Coenen

  10. Hallo beste mensen,
    van harte gefeliciteerd met de oude dame.
    Voor de zoveelste keer zat ik jullie prachtige fotoboek te bekijken wat aangeeft hoe enorm veel werk jullie hebben verricht om de oude dame in haar originele staat terug te brengen. Ben vereerd dat ik aan een stukje historie heb mogen bijdragen. En nog dank voor de spontane rondleiding.
    Nog veel vaarplezier !

  11. Prachtig schip! Ligt nu even te pronken in Wijk bij Duurstede zag ik in het langsrijden, net even terug gegaan op de fiets om wat foto’s te maken 😊.
    Frans Pels

  12. Ik woon in Wijk bij Duurstede. 100 meter van de stadshaven. heb dit prachtige, stoere schip nu al een paar keer gezien. Wilde van morgen nog een paar mooie foto’s maken, maar hij was al weer weg. Dit schip past er wel met de mooie stad op de achtergrond.
    Tot een volgende keer.
    Hank Kwint

  13. Zag haar vanmiddag aan het buitensteiger van WSV De Gouden Ham, Maasbommel, mooi schip!

  14. Aad Besseling
    July 21, 2019 AT 14:30 PM
    De oude dame, een varend monument, op vrijwel dezelfde ligplaats op Terschelling als in 1928 kunnen bewonderen. Chapeau voor het doorzettingsvermogen, het enthousiasme en de liefde om zoiets moois te conserveren.

  15. Al 20-30 jaar stiekeme fan van de Nymphaea,
    En toen ineens voer ik met mijn Luxe Motor de Janus langs. U keek toe en we begroetten elkaar.

    Nu lig ik in het Westerdok en ben heel blij met een 2 na mooiste schip (reëel zal het wel tigste zijn).

    Nog vele mooie jaren

  16. Dag dick.
    Vandaag op de beurs klassieke schepen de lezing van de Nymphaea bijgewoond.
    Dankjewel!
    Een ding kan inderdaad een ziel krijgen.
    Maar daar heeft het wel een persoon met bezieling voor nodig.
    Ik hoop dat je nog vele kruispaden mag ervaren, bevaren.
    Groet theo Böing.
    Schipper van de adrena-line.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *